همراهان گرامی، برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه حقوق مشترک و متقابل والدین و فرزندان با عباس شفیعی وکیل خانواده مشهد نیز همراه شوید.
حق حضانت و نگهداری از فرزند
از دیدگاه قانون مدنی حضانت هم حق ابوین است و هم تکلیف آنها و چنانچه زوج در کنارهم مشغول گذراندن زندگی باشند این حق و تکلیف را در کنار هم و با تفاهم یکدیگر عملی می‌سازند ولی برای نگهداری فرزند یا فرزندان مادر طفل تا دو سال بر پدر اولویت دارد خواه فرزند پسر باشد خواه فرزند دختر و در مورد دختران این حق اولویت مادر تا ۷ سالگی فرزند خواهد بود اگر مادر در مدتی که حضانت طفل با اوست مبتلا به جنون شود یا به دیگری شوهر نماید حق حضانت با پدر خواهد بود و در صورت فوت یکی از ابوین حضانت طفل با آنکه زنده است می‌باشد حتی اگر موتوفی پدر طفل بوده و برای او قیم معین کرده باشد.
همانطور که بیان شد حضانت حق و تکلیف توام است بنابراین هیچ یک از عوین حق ندارند در مدتی که حضانت طفل به عهده اوست از نگهداری او امتناع کند و در این صورت حاکم می‌تواند ممتنع را مجبور به انجام وظیفه نماید و اگر الزام ممکن یا موثر نباشد دادگاه می‌تواند حضانت را به خرج پدر و در صورت فوت پدر به خرج مادر تامین و نگهداری را به عهده دیگران قرار دهد. در این زمینه علاوه بر قانون مدنی مقررات خاصی وجود دارد به موجب این ضوابط حضانت فرزندان صغیر یا مهجوری که پدرانشان به مقام والای شهادت رسیده و یا فوت شده باشند با مادران آنها خواهد بود و هزینه متعارف زندگی این فرزندان چنانچه از اموال خودشان باشد در اختیار ولی شرعی است و از طریق بودجه دولتی یا از بنیاد شهید پرداخت می‌شود در اختیار مادرانشان قرار می‌گیرد مگر آنکه دادگاه صالح در مواردی ادعای عدم صلاحیت مادر حکم به عدم صلاحیت کند بر اساس این ضوابط ازدواج مادرانی که این در این قانون ذکر شده مانع از حق حضانت آنها نمی‌گردد بنابراین بخشی از ماده ۱۱۷۰ قانون مدنی در خصوص ازدواج مادر طفل که مانع حضانت اعلام شده مربوط به زمانی است که پدر طفل زنده باشد بر مبنای مشهور فتوای فقها امامیه حضانت مادر با فرض حیات پدر طفل در صورت ازدواج مادر ساقط می‌شود و عود این حق در صورت متارکه نیز محل بحث است.
عباس شفیعی وکیل پایه یک دادگستری مشهد
عدم صلاحیت والدین حضانت
چنانچه بر اثر عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی پدر یا مادری که طفل تحت حضانت او می‌باشد صحت جسمانی و یا تربیت اخلاقی طفل در معرض خطر باشد محکمه می‌تواند به تقاضای اقربای طفل یا به تقاضای قیم او یا به تقاضای رئیس حوزه قضایی هر تصمیمی را که برای حضانت طفل متقاضی بداند اتخاذ کند.
به موجب مقررات اصلاحی بعدی بعضی از مصادیق عدم مواظبت و یا انحطاط اخلاقی والدین به این شرح بیان شده است :
- اعتیاد زیان آور به الکل مواد مخدر و قمار
- اشتهار به فساد اخلاق و فحشا
- ابتلا به بیماری‌های روانی با با تشخیص پزشکی قانونی
- سو استفاده از طفل یا اجبار او به ورود در مشاغل ضد اخلاقی مانند فساد و فحشا تکدیگری و قاچاق
- تکرار ضرب و جرح خارج از حد متعارف
در ادامه بخوانید: حقوق مشترک و متقابل والدین و فرزندان
چند نکته درمورد حضانت
قانون مدنی حق تضانت را در مورد اطفال جاری دانسته است بنابراین هرگاه شخصی از طفولیت خارج شد دیگر کسی حق حضانت او را ندارد و انتخاب اینکه او در معیت پدر و یا مادر خویش به سر ببرد عهده خویش می‌باشد البته در منابع فقهی خروج از حضانت منوط به خروج از طفولیت و رسیدن به بلوغ با وجود وصف رشد شده است.
ضمناً باید توجه داشت که حقوق راجع به حضانت قبل و بعد از طلاق یکسان است در این مورد به سوال و پاسخ زیر توجه فرمایید :
سوال: اگر زوجین با هم اختلاف دارند و حاضر به زندگی مشترک در یک منزل نیستند آیا حضانت فرزندان تا زمان ختم رسیدگی و صدور حکم قطعی مطابق همان مقررات بعد از طلاق است یا صورت دیگر دارد ؟
پاسخ: در خصوص حق حضانت و وجوب نفقه قبل و بعد از طلاق با همدیگر فرقی ندارد و در آن دو سال یا ۷ سال که برای پسر و دختر تعیین گردیده حق حضانت برای مادر است و نفقه با تحقق شرایط به عهده پدر می‌باشد از طرفی اشتغال مادر به شغلی خارج از منزل که قدرت مباشرت مادر در حضانت را از بین ببرد به سوال و پاسخ توجه فرمایید:
سوال: اگر زوجه‌ای که حضانت طفل به عهده اوست شاغل باشد و شخصاً نتواند فرزند را حضانت کند بلکه به وسیله مهد کودک یا مادرش از او نگهداری کند و یا اینکه زوجه از نظر اخلاق اسلامی بسیار منحط باشد در حالی که زوج دارای خصوصیت اخلاقی مطلوب باشد تکلیف حضانت طفل چه خواهد بود؟
پاسخ: به نظر می‌رسد در مورد بخش اول سوال حق حضانت مادر ساقط نمی‌گردد زیرا در صورتی که مادر زوجه از طفل نگهداری کند و هم در موردی که بچه را مهد کودک تحویل می‌دهد نظارت و تربیت خود مادر منقطع نمی‌شود اما در بخش دوم سوال به خاطر امین نبودن زوجه حق حضانت از وی سلب و تحت حضانت زوج قرار می‌گیرد و چنانچه هیچ یک از زوجین حاضر به حضانت از فرزندانشان نباشد دادگاه در این خصوص تعیین تکلیف می‌نماید و به سوال و پاسخ ذیل توجه فرمائید:
سوال: در صورتی که زوج متمول متواری بوده و یا به عللی صلاحیت حضانت طفل را نداشته باشد و زوجه نیز حاضر به حضانت نباشد در این میان چه کسی را باید ملزم به حضانت نمود و نفقه طفل و زوجه اعم از اینکه طلاق گرفته یا گرفته باشد به عهده کیست؟
پاسخ: اگرچه حضانت فرزند حسب مورد بعد از دو سال و ۷ سالگی عهده پدر می‌باشد و همچنین قبل از رسیدن به دو سال یا هفت سال در صورتی که مادر از حضانت فرزند امتناع نمود باز هم پدر مکلف به حضانت است ولکن باید فرض متواری بودن زوج یا فاسد الاخلاق یا غیر معمول بودن او محکوم نمودن او از سوی دادگاه در حالی که شرع مقدس محکوم کرده است به حضانت فرزندش مثمر ثمر نخواهد بود بنابراین چنانچه زوجه مادر طفل حاضر به قبول حضانت یا به طور مجان یا در برابر اجرت المثل یا کمتر از آن باشد در این صورت مادر احق و اولی به حضانت است از هر کس دیگر حتی از جد پدری اگرچه ازدواج هم کرده باشد و اجرت حضانت و نفقه و کسبه طفل از مال پدر که متواری شده یا شرعاً صلاحیت حضانت ندارد پرداخت خواهد شد در صورت مکنت و یسار او و هرگاه در فرض فوق زوج مادر نیز غیر مامون باشد یا از قبول حضانت امتناع نماید یا بیشتر از دیگران اجرت بخواهد در این صورت مادر را نمی‌شود الزامی به حضانت نمود که قهرا نوبت حضانت به نحو الزام به ترتیب و پدر پدر و وصی پدر در صورت موت جد پدری با وصی جد پدری وی در صورت فقدان همه نامبردگان یا عدم صلاحیت آنان عقربا و کسان طفل احق از دیگران هستند و در صورت نبودن اقارب باید بچه را تحت حضانت کس دیگر قرار داد و در این سه صورت نیز اجرت حضانت و نفقه و کسبه از مال پدر است و در صورتی که مادر مطلقه حضانت بچه را تقبل کند حق تقاضای مسکن و نفقه مختص به خود را ندارد.
نکته: شما همراهان گرامی می توانید از طریق شماره های موجود در سایت ( ۰۹۱۵۲۰۳۲۰۰۲ یا ۰۵۱۳۷۶۷۰۱۸۱ ) با عباس شفیعی بهترین وکیل خانواده مشهد در تماس بوده و راهنمایی های لازم را نیز دریافت نمایید.
در ادامه بخوانید: حقوق مشترک و متقابل والدین و فرزندان
وظیفه والدین در اعلام ولادت طفل به ثبت احوال
به موجب قانون ثبت احوال باید ولادت هر طفل در ایران اعم از اینکه و مادر طفل ایرانی یا خارجی باشند به نماینده یا مامور ثبت احوال اعلام شود و ولادت اطفال ایرانی خارج از کشور به مامور کنسولی ایران در محل اقامت و اگر نباشد به نزدیک‌ترین ماموران کنسولی و یا به سازمان ثبت احوال کشور اعلام می‌شود.
مهلت قانونی برای اعلام واقعه ولادت ۱۵ روز از تاریخ ولادت طفل است تکلیف اعلام واقعه ولادت و امضای دفتر ثبت کل وقایع به ترتیب به عهده اشخاص ذیل خواهد بود:
- پدر یا جد پدری
- مادر در صورت غیبت پدر در اولین موقعی که قادر به انجام این وظیفه باشد .
- اشخاصی که قانونا مسؤل نگهداری طفل می باشند
- وصی یا قیم یا امین
- متصدی یا نماینده موسسه ای که طفل به انجا سپرده شده است
- خود متولد شده پس از آنکه رشید و۱۸ ساله شد از سن ۱۸ سالگی به بعد
عباس شفیعی وکیل حقوقی مشهد
حق ملاقات والدین با فرزندان مشترک
به موجب قانون مدنی در صورتی که والدین طفل به هر علتی در یک منزل سکونت نداشته باشند هر یک از آنها که طفل تحت سرپرستی و حضانت او نمی‌باشد حق ملاقات فرزند خود را دارد تعیین زمان و مکان ملاقات و سایر جزئیات مربوط بود به آن در صورت اختلاف بین ابوین با دادگاه است ملاک‌هایی که نوعاً محاکم برای تعیین مدت و مکان ملاقات در نظر می‌گیرند مختلف است گاهی به وضعیت اخلاقی پدر و یا مادر توجه می‌شود و گاهی به نیاز طفل به ملاقات و معیت کسی که باید با او ملاقات کند وضعیت شغلی والدین و محل سکونت آنها نیز در تصمیم گیری موثر است اینکه طفل پسر باشد یا دختر نیز در تصمیم گیری دادگاه بی تاثیر نخواهد بود تعیین محل ملاقات نیست که در مسکن مادر یا پدر یا شخص ثالث یا یکی از اماکن عمومی می‌باشد یا کلاً فرزند جهت ملاقات در اختیار طرف مقابل باشد که برای مدت معینی هر کجا که می‌خواهد بروند با دادگاه است.
برای ارتباط با بهترین وکیل خانواده مشهد از طریق شماره های موجود در سایت ( ۰۹۱۵۲۰۳۲۰۰۲ یا ۰۵۱۳۷۶۷۰۱۸۱ ) با عباس شفیعی وکیل پایه یک دادگستری مشهد در تماس باشید.
مرکز حقوقی محیا حق توس این افتخار را دارد که در کلیه دعاوی، امور شما را به عهده گیرد.