در این به این موضوع که ابرا و اقاله به چه معناست پرداخته شده است. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه تا انتهای مطلب با عباس شفیعی بهترین وکیل پایه یک مشهد نیز همراه شوید.
اقاله چیست؟
اقاله در لغت به معنای آزاد کردن و بازکردن چیزی است. در اصطلاح حقوقی، اقاله عبارت است از منحل ساختن عقد با تراضی و توافق طرفین معامله.
ماهیت اقاله
اقاله، قرارداد به معنای واقعی کلمه نیست، بلکه صرفا تفاسخ معامله ای است که قبلا انعقاد یافته است. بدین جهت نمی توان تمام شرایط و آثار عقد را برای اقله لازم دانست. مثلا معلوم بودن تفصیلی مورد اقاله در هنگام اقاله لازم نیست، ولی صحت و اعتبار اقاله متوقف بر اجتماع برخی شرایط مزبور است که ذکر خواهد شد. برخی از فقهای امامیه به اختصار اقاله را در ردیف عقود شمرده اند، بدون اینکه به تحلیل ماهیت و شرایط و احکام آن، در مقایسه با سایر عقود بپردازند. عده ای از فقهای امامیه معتقدند که نمی توان هیچ گونه شرطی ضمن اقاله درج کرد و این امر را نتیجه ی قرارداد نبودن اقاله دانسته اند. در حقوق مدنی ایران هم به نظر می رسد که نمی توان اقاله را مشروط به شرطی دانست.
عباس شفیعی بهترین وکیل مشهد
شرایط اقاله
برای آنکه اقاله معتبر باشد، لازم است شرایطی را دارا باشد که عبارتند از:
- برای تحقق اقاله، وجود رضایت در طرفین بر انحلال عقد کافی نیست، بلکه لازم است اراده ی ایشان به وسیله ی لفظ یا فعلی که دلالت بر آن داشته باشد، ابراز گردد. ماده ی ۲۸۴ ق.م مقرر می دارد:« اقاله به هر لفظ یا فعلی واقع می شود که دلالت به بر هم زدن معامله کند.»
- طرفین اقاله باید هنگام اقاله، دارای اهلیت باشند. بنابراین اگر یکی از ایشان فاقد اهلیت لازم باشد، اقاله تحقق نخواهد یافت؛ زیرا طرفین با اقاله ی معامله، در حقیقت در اموال خود تصرف می کنند، که برای این تصرف مانند معاملات، اهلیت لازم است.
- لازم نیست اقله نسبت به تمامو موارد مورد معامله واقع شود، بلکه طرفین می توانند معامله را نسبت به قسمتی از مورد عقد، منحل سازند. ماده ی۲۸۵ ق.م در این باره می گوید:« موضوع اقاله ممکن است تمام معامله واقع شود یا فقط مقداری از مورد آن».
- برای تحقق اقاله لازم نیست مورد معامله موجود باشد، بلکه در صورتی هم که تلف شده باشد، اقاله ممکن خواهد بود. در این صورت مطابق ماده ی ۲۸۶ ق.م به جای چیزی که تلف شده است، بدل آن از مثل یا قیمت تادیه خواهد گردید. همچنین در صورتی که مورد معامله ناقص یا معیوب شده باشد، پس از اقاله عین آن به اضافه بدل جزء تالف یا أرش عیب مزبور به طرف دیگر معامله تسلیم خواهد شد.
در ادامه بخوانید: اقاله به چه معناست
عباس شفیعی بهترین وکیل حقوقی مشهد
نکته: نکته ای که یادآوری آن بایسته است این است که در صورت قیمی بودن مورد معامله تلف شده، قیمت ان در زمان اقاله باید پرداخت گردد نه قیمت زمان تلف؛ زیرا مادام که معامله اقاله نشده است. مالی بر ذمه ی طرفی که با معامله، مالک مال تلف شده است قرار نمی گیرد، بلکه در زمان اقاله است که قیمت مال به جای تسلیم خود مال تلف شده بر عهده ی او ثابت می گردد و این امر برخلاف مورد تلف مال مغصوب است که قیمت هنگام تلف بر عهده ی غاصب قرار خواهد گرفت.
آثار اقاله
آثار ناشی از اقاله به قرار زیر است:
انحلال عقد از زمان اقاله
اقاله، عقد را از زمان تشکیل منحل نمی سازد، بلکه سبب فسخ عقد از هنگام وقوع اقاله خواهد شد و اثر قهقرایی ندارد؛ بنابراین، کلیه ی منافع و نمائات منفصله یمورد معامله در فاصله ی تشکیل عقد و اقاله ی آن، متعلق به طرفی خواهد بود که به وسیله ی عقد، مالک مورد معامله شده است. اما منافع و نمائات متصله، مانند ترقی قیمت و نمو درخت و چاق شدن گوسفند، تابع عین مال بوده و به وسیله ی اقاله به مالکیت طرفی در می آید که قبل از عقد مالک بوده است.
ماده ی ۲۸۷ ق.م در این مورد اعلام می دارد:« نمائات و منافع منفصله که از زمان عقد تا زمان اقاله در مورد معامله حادث می شود، مال کسی است که به واسطه ی عقد، مالک شده است ولی نمائات متصله مال کسی است که در نتیجه ی اقاله، مالک می شود.»
عباس شفیعی بهترین وکیل اقاله مشهد
در ادامه بخوانید: اقاله به چه معناست
هرگاه طرفی که به واسطه ی عقد مالک شده است، تصرفاتی در آن به عمل آورد که سبب ازدیاد قیمت آن شود، به هنگام اقاله به مقدار قیمتی که به سبب عمل او زیاد شده، استحقاق خواهد داشت؛ زیرا تصرف او قبل از اقاله در مال متعلق به خود انجام شده که محترم است و اقاله سبب زوال حق او از این جهت نخواهد گردید. مانند آن که شخصی خانه ای خریده و آن را تعمیر کرده است. در این صورت مابه التفاوت بین قیمت مورد معامله و قیمت آن در وضعیت موجود، بر اساس ارزش زمان اقاله، معین گردیده و به طرف معامله که تصرفش سبب افزایش قیمت شده، تأدیه می گردد.
ماده ی ۲۸۸ ق.م در این باره تصریح می کند:« اگر مالک بعد از عقد در مورد معامله تصرفاتی کند که موجب ازدیاد قیمت آن شود، در حین اقاله به مقدار قیمتی که به سبب عمل او زیاد شده است، مستحق خواهد بود».
مشاوره رایگان وکیل اقاله مشهد
اعاده مالکیت به مالک اول
به وسیله ی اقاله، مورد معامله به مالکیت طرفی بر می گردد که قبل از عقد مالک بوده است و در صورت تلف، بدل آن به او مسترد خواهد شد. در صورتی که مورد معاملهعملی بوده که انجام شده اس، به وسیله ی اقاله باید اجرت المثل عمل، به فاعل آن تأدیه شود.
در پایان این مبحث باید اضافه کنیم که انجلال عقد به وسیله ی حق فسخ یکی از طرفین معامله نیز، از جهت شرایط و آثار مانند اقاله می باشد.
مرکز حقوقی محیا حق توس این افتخار را دارد که در کلیه دعاوی، امور شما را به عهده گیرد.